VALENZUELA CITY, Filippijnen – John Benvir Serag klopte op deuren in de volksbuurt, gekleed in zijn roze “Youth Vote for Leni” T-shirt en met een stapel folders. De afgelopen maand heeft hij bijna elke dag aan vreemden proberen uit te leggen waarom Leni Robredo de beste persoon is om de Filippijnen te leiden.
“Wat zoek je in een president?” vroeg meneer Serag aan een oudere vrouw, in aanloop naar de presidentsverkiezingen in mei.
“Natuurlijk, iemand die niet steelt”, antwoordde ze.
“Rechts! Leni heeft geen spoor van corruptie’, zei dhr. Serag. “Bovendien is ze geen dief.”
Iedereen die oogcontact maakte met de 26-jarige meneer Serag in deze buurt was een opening. Vragen over haar plan voor een schone overheid? Meer informatie nodig over haar plannen voor boeren en bedrijven?
Bij deze verkiezingen hebben velen zich volledig uitgesproken voor mevrouw Robredo, de vice-president van het land, een uitgesproken criticus van de heer Duterte en een frequent doelwit van zijn beledigingen. Ze staan voor grote kansen, waarbij mevr. Robredo een verre tweede achter de koploper Ferdinand Marcos Jr., de enige zoon en naamgenoot van de overleden dictator, staat.
Ze vechten ook tegen een golf van desinformatie die de dictatuur van Marcos heeft omgevormd tot wat aanhangers van de jongere Marcos een ‘gouden eeuw’ noemen. Sommige van hun leeftijdsgenoten worden beïnvloed door YouTube-video’s die de heer Marcos afschilderen als een coole ouder, terwijl sommigen onder een oudere generatie nostalgisch zijn voor de heerschappij van sterke mannen.
Presidentsverkiezingen in de Filippijnen zijn al lang een strijd om de harten van jonge Filippino’s. Deze keer minstens de helft van het record van 65 miljoen geregistreerde kiezers zijn tussen de 18 en 30.
Maar ze zijn zelden gekenmerkt door dit niveau van passie en intensiteit. Op 25 februari hebben volgens Barry Gutierrez, haar woordvoerder, zich twee miljoen vrijwilligers aangemeld voor de campagne van mevrouw Robredo. Velen van hen zijn voor het eerst kiezers of te jong om te stemmen. Haar bijeenkomsten hebben tienduizenden mensen getrokken.
“Het is alsof mijn moeder een rockster is elke keer als ze rondgaat, en dit is iets heel verrassends voor ons”, zegt Tricia Robredo, een van mevrouw Robredo’s dochters. “Vooral omdat we de afgelopen zes jaar onze ervaring hebben verlaten, waar mijn moeder online erg belasterd is.”
Er zijn tientallen groepen ontstaan, die hun gedeelde interesses in K-pop en Taylor Swift combineren met het verkrijgen van de stem voor mevrouw Robredo. De “Swifties4Leni” dragen T-shirts met de hashtag #OnlyTheYoung, verwijzend naar het nummer van mevrouw Swift over empowerment van jongeren tegen de “big bad man and his big bad clan”.
Veel jonge aanhangers van mevr. Robredo zijn eensgezind in hun wens om te voorkomen dat nog een Marcos president wordt. Afgezien van de mensenrechtenschendingen die zijn begaan tijdens het 20-jarige bewind van zijn vader, is de heer Marcos – die bekend staat onder zijn bijnaam ‘Bongbong’ – veroordeeld voor belastingfraude, weigerde hij de successierechten van zijn familie te betalen en gaf hij een verkeerde voorstelling van zijn opleiding aan de Universiteit van Oxford.
Mevrouw Robredo, een advocaat en een econoom, versloeg de heer Marcos in 2016 nipt om het vice-presidentschap te winnen, dat afzonderlijk van het presidentschap wordt gekozen. Ze heeft gezworen de buitengerechtelijke executies in de drugsoorlog te stoppen. Tijdens de pandemie stuurde ze medische apparatuur naar patiënten en stuurde ze voorraden naar frontliners. Ze heeft gemarginaliseerde gemeenschappen geholpen en is meestal een van de eerste topfunctionarissen die door rampen getroffen locaties bezoekt.
Misschien wel de grootste uitdaging voor de jonge vrijwilligers van mevrouw Robredo is de golf van desinformatie die het Marcos-tijdperk heeft verheerlijkt en mevrouw Robredo als communist heeft belasterd. Gesplitste video’s hebben haar ook afgeschilderd als stotterend en onintelligent.
Tsek.ph, een onafhankelijk factcheckproject in de Filippijnen, ontdekte dat de heer Marcos dit jaar het meest heeft geprofiteerd van desinformatie, terwijl mevrouw Robredo tot nu toe het grootste slachtoffer is geweest. De groep zei dat van de meer dan 200 verkiezingsgerelateerde berichten die het analyseerde, 94 procent gericht was op mevrouw Robredo; slechts 10 procent ging achter Mr. Marcos aan.
‘Het is een beetje laat voor ons om die desinformatie te bestrijden’, zei meneer Serag, een leraar op de middelbare school die VJ gebruikt. ‘Maar we doen het nog steeds, ook al is het een beetje te laat. Dat heeft me ertoe aangezet om actief te zijn.”
Op een recente donderdag leidde de heer Serag een team van 20 andere vrijwilligers in de buurt van generaal T. de Leon, waar posters van meneer Marcos en zijn running mate, Sara Duterte, de dochter van de president, voor veel huizen waren gepleisterd.
Een week eerder hadden verschillende aanhangers van meneer Marcos in de buurt ernaast een emmer water op hen gedumpt.
“Wat zoek je in een president?” vroeg meneer Serag aan een vrouw van middelbare leeftijd die een kraampje runt.
‘Iemand die ons kan helpen een baan te vinden’, antwoordde de vrouw.
“Leni heeft een budget van 100 miljoen gereserveerd voor kleine en middelgrote ondernemingen en als het om werkgelegenheid gaat…” begon de heer Serag, voordat hij werd afgesneden.
“Is Leni geen ‘gele’?’ vroeg de vrouw, verwijzend naar de ‘gele’ liberale partij. De partij van de familie Aquino, die twee voormalige presidenten heeft voortgebracht, wordt door sommigen gezien als een elitaire groep die er niet in is geslaagd het leven van gewone Filippino’s te verbeteren.
‘Nee, ze is onafhankelijk,’ antwoordde meneer Serag. Hij drong aan: ‘Zelfs als we de politieke kleuren, geel of wat dan ook, afschaffen, laten we eens nadenken over wat ze werkelijk heeft gedaan. Ze heeft echt veel gemeenschappen geholpen.”
De stemmen van de jongeren blijven verdeeld tussen mevrouw Robredo en de heer Marcos. Veel jonge mensen blijven grote fans van Mr. Marcos – een onderzoek heeft aangetoond dat zeven op de tien Filippino’s van 18 tot 24 jaar willen dat hij president wordt. De schoolboeken van het land gaan weinig in op de gruweldaden van het Marcos-tijdperk. De jonge supporters van dhr. Marcos zeggen dat ze graag naar zijn YouTube-video’s kijken, waarin vaak zijn familie in spelshows te zien is.
Een vrijwilliger van het team van Mr. Serag, Jay Alquizar, 22, had een spreker die een rap- en popjingle liet horen waarin hij de prestaties van mevr. Robredo prees, die hij door de straten voerde. Een groep tienerjongens fietste hem voorbij. Sommigen riepen de initialen van meneer Marcos: “BBM, BBM!”
Meneer Alquizar sprak in zijn microfoon. “We zijn hier niet voor een gevecht, we willen je alleen inspireren”, zei hij. “Dat is wat wij als jongeren zien. Dat moet je ook zien. Want de toekomst is niet alleen voor jou. Het is voor de volgende generatie.”
De heer Alquizar zei dat hij gedeeltelijk werd geïnspireerd door zijn grootvader, een voormalige politieagent, die tijdens het Marcos-regime werd gemarteld nadat hij zich had uitgesproken tegen mensenrechtenschendingen. “Het woord ‘sorry’ van de familie Marcos”, zei hij in een interview. “Dat willen we gewoon van ze horen.”
Bij eerdere verkiezingen waren de jongeren in de Filipijnen vooral bezorgd over brood-en-boterkwesties, zoals banen. Ze waren vaak gefrustreerd door de politieke dynastieën die het establishment domineerden, maar hadden het gevoel dat ze er weinig aan konden veranderen. De opkomst van jongeren bij de verkiezingen van 2016 was ongeveer 30 procent, vergeleken met 82 procent voor de algemene bevolking.
Maria Tinao (16), een middelbare scholiere in de stad Caloocan, zei dat ze altijd gedesillusioneerd was over politiek, omdat ze geloofde dat ambtenaren zich bij de regering hadden aangesloten om zichzelf te verrijken. Ze was een zelfverklaarde ‘optochtfanaat’ en was meer gefocust op het winnen van schoonheidswedstrijden en het luisteren naar K-pop dan op de leiders van haar land.
In 2017 werd Kian Loyd delos Santos twee keer in het hoofd geschoten.
Zijn dood schokte mevrouw Tinao. Hij was 17. De politieagenten die hem neerschoten, werden schuldig bevonden aan zijn moord.
In januari zag mevrouw Tinao een interview met mevrouw Robredo en was onder de indruk. Ze begon onderzoek te doen naar het standpunt van de vice-president over de drugsoorlog. Hoewel ze te jong was om te stemmen, wilde ze werken aan het overtuigen van mensen die dat wel konden.
“We willen een verandering, een echte verandering voor dit land”, zei mevrouw Tinao.
De volgende paar maanden was mevrouw Tinao meedogenloos in het praten over het beleid van mevrouw Robredo met haar moeder.
“Ik was eerst geïrriteerd”, zei Monica Tinao, 43, een vrijwillige kerkmedewerker, die overwoog om op Isko Moreno, de burgemeester van Manilla, te stemmen.
Maar ze bleef nieuwsgierig naar het beroep van mevrouw Robredo. In maart besloot ze een bijeenkomst voor de kandidaat bij te wonen. Ze zag de jonge vrijwilligers gratis eten en water uitdelen. Haar dochter stond voor het podium.
Die avond vond de oudere mevrouw Tinao, die in een wijk met Marcos-aanhangers woont, het spandoek van haar dochter waarin mevrouw Robredo promootte en hing het op aan haar voordeur.
Jason Gutiérrez en Camille Elemia verslaglegging bijgedragen.
